Ermenistan Tovuz’da Ne Yapmak İstiyor?

Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları Tovuz da oluyor diye kendi kendime sormuştum. Normalde Karabağ sınırında olan çatışmalar neden kuzeye kaydı diye merak ediyordum. Azerbaycan milletvekili Pashayeva’nın açıklamalarından sonra bölgenin Azerbaycan gazının Akdeniz’e, Avrupa’ya ve Karadeniz’e açılan kapısı olduğunu gördüm.

Tovuz; 2006’da faaliyete giren Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı ile Akdeniz’e, Bakü-Tiflis- Erzurum Boru Hattı ile Türkiye’ye, Bakü-Supsa Boru Hattı ile Karadeniz’e ve Güney Kafkasya Boru Hattı (TANAP) ile Avrupa’ya açılan kapının Azerbaycan ayağını oluşturuyor.

Azerbaycan, topraklarında ürettiği doğal gazın %70’ini ihraç ediyor. Ayrıca ülkedeki toplam ihracatın yüzde 90’ından fazlasını petrol ve doğalgazın oluşturduğu düşünülünce; bu boru hatlarının Ermenistan tarafından işgali, hatların kullanılmaz hale gelmesi ya da çatışmaların buraya yoğunlaşması, Azerbaycan’ın can damarının kesilmesi anlamına geliyor.

Bir de 2020 itibariyle ilk kez Türkiye’nin doğal gaz ithalatında zirvenin Rusya’dan Azerbaycan’a geçmesi var. Uçak krizinin olduğu 2015’te Türkiye’nin doğalgaz ithalatında yüzde 55,31 olan Rusya’nın payı sonraki yıllarda kademeli olarak gerileyerek yüzde 23,56’ya kadar düştü (Türkiye’nin uçak krizinden ders alması). Sadece son 3 yılda Azerbaycan gazının payı 3 kat arttı.

Tovuz özelinden perspektifimizi genişlettiğimizde görünen şu; Avrupa’daki gaz tedarikçileri arasına giren Azerbaycan, hem Ermenistan’ın hem de Rusya’nın hoşuna gitmemiş olabilir. Yoksa iki askeri üssünün bulunduğu ve neredeyse tüm Ermenistan askerlerine eğitim ve danışmanlık konusunda destek veren Rusya, Erivan’ın saldırılarını neden durdurmuyor?