Evcil hayvanların velayetine dair hukuki hususlar

“Ülkemizde her ne kadar hayvanlar için 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu düzenlense de hayvanlar halen “eşya/taşınır mal” statüsünde bulunmaktadır. Bir taşınır eşya eşler arasında boşanma sırasında kişisel- edinilmiş mal kapsamında değerlendirmektedir. Tabi bu değerlendirme mahkemeden mahkemeye değişmektedir. Mahkeme eğer evcil hayvanın bir mal/eşya değil de ‘can’ olduğuna kanaat getirirse o zaman tüm davanın seyri değişir ve velayet hükümleri uygulanabilir” açıklamasında bulunan Elvan Kılıç,  Türk Medeni Kanunu’nda 335. Maddeden itibaren düzenlenen velayet hükümlerinin evcil hayvanlar için de uygulanabildiğine dair nadir de olsa mahkeme kararları bulunduğuna dikkat çekiyor.

“Taşınır eşya gözüyle bakılırsa, o evcil hayvan taşınır malların paylaşımına – boşanmada mal paylaşımı prosedürlerine tabi tutulacaktır. Her ne kadar bir boşanma davasında evcil hayvanı ‘can‘ olarak gören mahkemenin evcil hayvana ‘velayet‘ hükümleri uygulaması güzel ve örnek bir olay olsa da çoğu mahkeme evcil hayvanı ‘eşya/taşınır mal‘ olarak nitelendirdiğinden, evcil hayvanlar boşanma sırasında mal ayrılığı rejimine tabi tutulmaktadır” diyen Elvan Kılıç, boşanan çiftlere şu önerilerde bulunuyor:

– Hayvan mahkemeler tarafından taşınır eşya statüsünde olduğu için anlaşmalı boşanma protokolüne yazılması durumunda kabul edilip edilmeme durumu mahkemenin takdirindedir. Taraflar aralarında anlaştıkları velayet, nafaka, tazminat, gayrimenkul veya taşınır malların verilmesi gibi hususları protokole dökebilir ve mahkeme bu protokolde tarafların ortak iradelerini kabul ederek anlaşmalı boşanma kararı verebilir. Hayvanın hangi günler kimde kalacağı, bakımının nasıl üstlenileceği protokole dökülebilir ve mahkeme hayvanı taşınır mal olarak görürse taşınır mal ile hükümler çerçevesinde protokolü kabul edebilir.

– Hayvan bakımını üstlenen kişi öncelikle hayvana ait aşı karnesini bulundurabilir. Aşı karnesinde yazılan isim neticesinde hayvanın bakımını üstlendiği kabul edilir. Ayrıca veteriner davada tanık olarak dinletilebilir. Bakım için yapmış olduğu masraflar varsa masrafları gösterir dekontları veya evrakları sunabilir.

– Evcil hayvan Türk Hukuku’nda taşınır mal olarak kabul edildiğinden çoğu mahkeme hayvan için ortak velayet uygulamamaktadır. Ancak taşınır malın iadesi, zilyetliğin iadesi gibi davaların objesi haline gelebilmektedir.  Ortak velayet hükümleri ancak mahkemenin hayvanı “can” olarak gördüğü durumlarda uygulanabilmektedir. Böyle bir durumda hayvanın bakımı gibi konularda taraflar ortak bir şekilde karar alıp yerine getirecektir. Aksi takdirde böyle bir durum yoksa taşınır mala uygulanan hükümler uygulanacaktır.

– Eğer ayrılma durumunda çiftlerin arasında hayvanın sağlığı, yaşamı, bakımı ihmal ediliyorsa bu durumda Hayvanları Koruma Kanunu uygulanacaktır. Kanun kapsamında yaptırımlar uygulanabilir ve 3. kişiler ayrılık arasında kalan hayvan için gerekli mercilere şikâyette bulunabileceklerdir.

Hibya Haber Ajansı