Türkiye’nin en kapsamlı zelzele projesi İzmir’de yürütülüyor

İzmir Büyükşehir Belediyesi, 30 Ekim 2020’de İzmir’de meydana gelen zelzelenin akabinde kenti dirençli kent haline getirmek için başlattığı çalışmalara aralıksız devam ediyor. Lider Tunç Soyer, Türkiye’nin en kapsamlı zelzele araştırmaları ve risk azaltma projelerini İzmir’de başlattıklarını belirterek “İzmir’de yürütülen çalışmaların öbür kentlere de model olacağına inanıyorum” dedi.

İzmir’de 30 Ekim 2020’de meydana gelen ve 117 kişinin hayatını yitirdiği zelzelenin akabinde Türkiye’nin en kapsamlı sarsıntı araştırmaları ve risk azaltma projelerini başlatan İzmir Büyükşehir Belediyesi, çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Depremsellik araştırması ve yer davranış modelinin çıkartılması için İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, ODTÜ ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, yapı envanteri çalışması için İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi ile protokol imzalayan Büyükşehir Belediyesi, hem fay ve taban hem de yapılarla ilgili kapsamlı bir çalışma yürütüyor. Bayraklı’da 31 bin 146 yapının kimlik evrakı hazırlandı. Bornova’da 62 bin yapının incelemesi ile kenti etkilemesi düşünülen fay sınırlarına ve tabana yönelik kapsamlı araştırma da sürüyor.

“Elimizden ne geliyorsa yapmaya devam edeceğiz”
İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, Türkiye’de birinci kere İzmir’de bu türlü geniş kapsamlı bir proje başlatıldığını belirterek “Depremin akabinde en büyük önceliğimiz İzmir’i dirençli bir kent haline getirmekti. İzmirlilerin öncelikle yaşadıkları kentte, yaşadıkları binalarda kendini inançta hissetmeleri gerekiyor. Bunun için Türkiye’nin en kapsamlı sarsıntı araştırmaları ve risk azaltma projelerini hayata geçirdik. Hem kentteki mevcut yapı stokunun envanteri için çalışmalara başladık hem de depremsellik araştırması ve taban davranış modelinin çıkartılması için harekete geçtik. İzmir’de herkesin kendini inançta hissetmesi için elimizden ne geliyorsa yapmaya devam edeceğiz” dedi.

Diri faylar haritalandırılıyor
Kenti etkileme riski taşıyan deniz ve karadaki fay sınırlarını incelemek ve tsunami tehlikesini modellemek için başlatılan çalışmalar sayesinde İzmir’in depremselliği ile ilgili somut ve net bilgilere ulaşılacak. İzmir’de 100 kilometre yarıçapında belirlenen alan üzerindeki tüm canlı fayların haritalandırılacağı çalışmayla, İzmir’in gelecekteki afet inançlı mekansal planlama ve yapılaşma yol haritası belirlenecek.

Deprem üretme potansiyeli belirlenecek
Karada 100 kilometre yarıçaplı alanda faylarla ilgili çalışma yapan uzmanlar, Narlıdere, Seferihisar, Bergama, Kemalpaşa, Urla, Konak, Bornova, Menderes, Foça, Menemen, Aliağa ile Turgutlu, Soma, Şehzadeler ve Akhisar’da hendekler kazarak örnekler aldı; proje alanındaki başka ilçelerde de bu taraftaki çalışmalar devam ediyor. Karadaki sarsıntı araştırmalarında bütün dünyada kullanılan hendekli paleosismolojik sistem kullanılıyor. Alınan örnekler incelendikten sonra, bu fay zonlarına yönelik zelzele üretme potansiyelleri ortaya konulacak.

37 noktada sondaj
Karadaki araştırmaların yanı sıra İzmir kıyılarında denizde 37 noktada sondaj yapılarak tabandan örnekler alınıyor. ODTÜ Deniz Paleosismolojisi Araştırma grubu, Körfez’de sondaj çalışmalarını sürdürüyor. Böylelikle yalnızca eski zelzelelerin izleri değil, tsunamilerin ve deniz tabanındaki gevşek gereç içinde gelişen eski heyelanların izleri de takip edilebilecek.
Sondaj çalışmaları tamamlandığında fayların geçmişte ürettiği zelzelelerle ilgili bilgi elde edip, gelecekte üreteceği sarsıntılar hakkında sağlıklı öngörülerde bulunmak mümkün olabilecek.10 üniversiteden 43 bilim insanı ve 18 uzman mühendisin yer aldığı depremsellik araştırmasının 2024’te tamamlanması hedefleniyor.

Zemin araştırması da sürüyor
Fayların incelendiği depremsellik araştırması sürerken yer yapısı ile taban davranış özelliklerinin modellenmesi de Bornova’dan başlatıldı. İlçede 50 bin metrelik sondaj kuyuları açıldı. Zelzele dalgalarının hareketini anlamak maksadıyla bin 565 noktada ölçüm yapılıyor. Çalışmalar tamamlandığında ilçedeki her türlü afet riski göz önüne alınarak yerleşime uygunluğu pahalandırılacak. Proje kapsamında Bayraklı, Bornova ve Konak hudutları içerisinde toplam 12 bin hektarlık alanda mikrobölgeleme etüt çalışmaları yürütülüyor.

İzmir’deki yapılar inceleniyor
Yapı envanteri çalışması kapsamında ise Bayraklı’da 31 bin 146 yapıincelendi. Alanda yapılan sokak taramasıyla proje dataları irdelendi, tahlillerden elde edilen beton dayanımı dataları ile bütünleştirildi. Envanter çalışması kapsamında kentlilerin yaşadıkları binalar hakkında en kapsamlı bilgiye erişimini sağlayan bina kimlik dokümanı sistemi de geliştirildi. Böylece belediyeye resmi müracaat yapmaksızın bina ile ilgili ruhsat, mimari proje, toplanma alanı ve gibisi bilgilerine direkt erişim sağlandı.

İzmir’deki 903 bin 803 yapı incelenecek
Yapı envanteri Bayraklı’nın akabinde Bornova’da başlatıldı. Gruplar, 62 bin yapının incelenmesi için çalışmalara ağır biçimde devam ediyor. Yapı envanteri çalışmaları ve bina kimlik evrakı sistemi Bayraklı ve Bornova’nın akabinde İzmir’in tamamındaki 903 bin 803 yapıya yaygınlaştırılacak.

Türkiye’nin en kapsamlı yapı ve yer laboratuvarı kuruldu
İzmir Büyükşehir Belediyesi birebir vakitte Çiğli’de Türkiye’nin en kapsamlı yapı ve yer laboratuvarını kurdu. Çiğli’deki Egeşehir Laboratuvarı, gerek zelzele ve yer gerekse yapı araştırmalarında muhtaçlık duyulan deney ve tahlillerin memleketler arası standartlarda yapılabilmesi için kıymet taşıyor.

Çalışmalar uzmanlarca yürütülüyor
Karada Hendekli Paleosismoloji çalışma takımında Prof. Dr. Erdin Bozkurt, Prof. Dr. F. Bora Rojay, Prof. Dr. Erhan Altunel, Prof. Dr. Serdar Akyüz, Prof. Dr. Çağlar Yalçıner, Doç. Dr. Taylan Sançar, araştırma vazifelileri Taner Tekin yer alıyor.
Deniz Paleosismolojisi çalışma takımı de Doç. Dr. Ulaş Avşar ile araştırma vazifelileri Akın Çil, Hakan Bora Okay, Kaan Onat, Atilla Kılıç, Bahadır Seçen’den oluşuyor.
Yapı Envanteri çalışmaları tahlil etabında ise Prof. Dr. Fazilet Canbay, Prof. Dr. Barış Binici ve Prof. Dr. Kaan Tunca misyon alıyor.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı