İskandinav Ülkeleri ile Rusya Karşı Karşıya

İskandinav ülkelerinden Norveç, Arktik bölgesinde yıllardır artan gerilimle, İskandinav ülkelerin eski düşmanı Rusya ile yeniden karşı karşıya geldi.

Bölgede eriyen buzulların etkisiyle ortaya çıkan yeni alanı elde etmek için yarışa giren ülkeler arasında gerilim yıllardır giderek artmakta, bölgedeki gerilimin büyük çoğunluğunu ise Rus-Norveç gerginliği oluşturuyor. Bölgede anlaşmazlığa yol açan zengin hidrokarbon kaynakları için başta iki ülke uzlaşma yoluna gitti; fakat anlaşmadan bir süre sonra, Rus tarafının 2008 yılında Norveç yakınlarında yaptığı tatbikatlar, yeni nükleer buzkıran gemilerini bölgeye yollaması ve en son Temmuz 2013’te ülkenin doğu kıyısında, Sovyetler Birliği’nden beri görülmemiş büyük ölçekte bir tatbikat yapması bölgedeki gerilimi tekrar tırmandırdı.

Rusya, yaptığı büyük tatbikatın hemen ardından bölgedeki Kıta Sahanlığı’nı 200 deniz miline ek olarak 150 deniz mili daha genişlettiğini ilan etti -ki bu toplamda 1.2 milyon kilometrekarelik bir alana tekabül ediyor-. Amerikalı kuruluşlara göre Dünya’daki petrolün %15’i, doğalgaz’ın %30’u, sıvılaştırılmış doğalgazınsa %20’si bu bölgede bulunuyor.

Rusya’nın bölgedeki agresif davranışlarının ve bölgeye olan yüksek ilgisi Norveç ve bölgeye kıyısı olan diğer ülkeler tarafından “yeni bir soğuk savaş” olarak yorumlanınca Norveç, “Operation Cold Response” adında, 15 NATO üyesi ülkeden 16.000 askerin de hazır bulunduğu bir tatbikat yaptı.

Vladimir Putin’in ifadesine göre bölgede şimdiye kadar keşfedilen rezervlerin toplam değeri 5 Trilyon Dolar civarında. Bunun yanında ABD kaynakları Dünya’da kullanılmamış petrol kaynaklarının %41’ine ve yine kullanılmamış doğalgaz rezervlerinin %70’ine Rusya’nın sahip olduğunu söyledi. Putin’in danışmanlarından Bedritsky’e göreyse bölge o kadar önemli ki Rusya’nın GSYH’sinin %11’i toplam ihracatınınsa %22’sini karşılayacak zenginliklere sahip.

Bölgenin yüksek çoğunluğuna konumundan dolayı hakim olan, halihazırda bölgede pek çok askeri üssü bulunan ve kıyıdaş diğer ülkelerden çok daha fazla buzkıran gemisine sahip olan Rusya, bölgedeki hem rezervlere ulaşma ve çıkarma çalışmalarında hem askeri anlamda diğer ülkelere kıyasla oldukça avantajlı konumda. Karşı tarafın avantajına rağmen NATO tarafı maçta kaybetmiş olmadığından karşı hamlelerini yapıyor. Bölgedeki büyük öneme sahip Svalbard adalar takımının -aynı zamanda çok güzel bir yerdir- Norveç egemenliğinde olduğu, askerden arındırılmış yahut tarafsız bir bölge olmadığı ve 5. madde dahil NATO’nun hükümlerinin içinde olduğu, Norveç’in Rusya Büyükelçisi tarafından geçtiğimiz günlerde belirtildi. Rusya ise bölgeye yeni uzun menzilli füzeler yerleştirdi.

Özetle, dünyanın en büyük hidrokarbon rezervlerini barındıran bölgede yeni bir soğuk savaş başladı. Bölge ya NATO tarafından korunacak ya Rusya egemenliği altına girecek. Zaten şu an uzun zamandır görmediği kadar yüksek bir gerilim yaşanan bölgede, önümüzdeki günlerde gerginliğin daha da artması bekleniyor.